KARBONHİDRATLAR

KARBONHİDRATLAR

 Beslenme ile İlgili Kavramlar

Beslenme yaşamın sürdürülmesi, büyüme ve gelişme, sağlığın iyileştirilmesi, korunması ve geliştirilmesi, yaşam kalitesinin iyileştirilmesi, üretkenliğin sağlanması için gerekli olan besin ögeleri ile biyoaktif bileşenleri sağlayan besinleri tüketerek vücutta kullanılmasıdır. Her öğünde dört besin grubundan alınmaya çalışılmalıdır. (Et, yumurta kuru baklagiller, süt ve türevleri, sebze ve meyveler, tahıllar)

Beslenme ile İlgili Terimler

Besin:

Çeşitli besin öğeleri, su ve diğer kimyasal maddelerden oluşmuş bileşiklerdir. 

Yumurta, et, süt, kuru baklagiller (nohut, fasulye vb.), tahıllar (buğday vb.), meyveler (çilek, portakal vb.), sebzeler (ıspanak, patates vb.) besin maddeleridir. Bunların bileşiminde bulunan protein, vitamin ve mineraller ise besin öğeleridir.

Besin Öğesi

Besinlerin bileşiminde bulunan ve vücutta çeşitli görevleri olan moleküllerdir. Besinler, yenilip içildikten sonra sindirilerek yapılarını oluşturan besin öğelerine parçalanır. Daha sonra kana geçerek görevlerini yapmak üzere vücudun tüm dokularına taşınır. Besinlerde bulunan 40’ı aşkın besin öğesi aşağıdaki gibi altı grupta toplanabilir.

 Besin öğelerinden enerji verenler

 o Karbonhidratlar 

o Proteinler

 o Yağlar 

 Enerji vermeyen ancak vücut çalışmasında önemli görevleri olanlar

 o Vitaminler

 o Mineraller 

o Su

 Yeterli ve Dengeli Beslenme

Büyüme, gelişme ve sağlığın korunması için gerekli olan enerji ve besin öğelerinin ihtiyacı karşılayacak miktarda düzenli ve sürekli alınmasına yeterli ve dengeli beslenme denir

Sindirim

Besin öğelerinin sindirim kanalında fiziksel, kimyasal, mekanik olaylarla yapıtaşlarına ayrılarak kana geçebilecek duruma gelmesidir.

Enzim

Vucutta sürekli çok çeşitli kimyasal değişimler (tepkimeler-reaksiyonlar) olmaktadır. Sağlık için bunların yaşamla bağdaşır hızda olması gerekmektedir. Enzimler ise vucut çalışması ile ilgili bütün kimyasal tepkimelere aracılık(katalizörlük) eden protein yapısında maddelerdir.

Koenzim

Enzimlerin görev yapmasına yardımcı maddelerdir. Özellikle B grubu vitaminleri vücutta koenzim olarak görev yapar.

 

Hormon

Vücutta meydana gelen kimyasal tepkimeleri ve birçok değişiklikleri denetleyen ve işlemesini sağlayan protein ve kolesterole benzer yapıda maddelerdir.

Metabolizma 

Hayatın sürmesi için hücre içinde meydana gelen tüm kimyasal değişikliklere metabolizma denir.

Dengeli ve Yeterli Beslenme İlkeleri

Yeterli ve dengeli beslenmede aşağıdaki temel ilkelere uyulmalıdır: Beslenmede yaş, cinsiyet, fiziksel aktivite, özel durum (hamilelik, hastalıklar vb.) dikkate alınmalıdır. Bireysel ihtiyacı karşılayacak miktar, çeşit ve kalitede besin, düzenli ve sürekli olarak tüketilmelidir.

 Besinler beslenme ilkelerine uygun olarak hazırlanmalı, pişirilmeli ve saklanmalıdır. Ekonomik, taze ve mümkün oldukça doğal besinler tercih edilmelidir.